Psychoterapia Poznawczo-Behawioralna w Gdańsku I Mateusz Witkiewicz

TERAPIA POZNAWCZO - BEHAWIORALNA

Terapia poznawczo-behawioralna cieszy się coraz większą popularnością i jest szeroko wykorzystywania na całym świecie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Dzieje się tak, ponieważ istnieje coraz więcej badań i publikacji potwierdzających jej skuteczność.

Na poziomie bardzo ogólnym można powiedzieć, że terapia poznawczo-behawioralna to zbiór technik i interwencji mających na celu zmianę sposobu myślenia, odczuwania i zachowania. Wiąże się to z założeniem, że między wyżej wymienionymi elementami zachodzi szereg sprzężeń zwrotnych, które wzajemnie na siebie oddziałują. Mówiąc wprost, to jak myślimy, przedkłada się istotnie na to, co czujemy i jak się zachowujemy.

Proces terapeutyczny w terapii poznawczo-behawioralnej oparty jest w głównej mierze na modyfikacji bieżących problemów poprzez analizę doświadczanych sytuacji, które są dla nas pod wieloma względami trudne. Położenie silnego akcentu na teraźniejszość znajduje swoje odzwierciedlenie w tezie mówiącej, że na „tu i teraz” mamy tak naprawdę największy wpływ, ponieważ przeszłość już się wydarzyła i jej nie zmienimy, a przyszłość jest nieznana, więc nie możemy jej modyfikować w sposób bezpośredni. Możemy zmieniać swój sposób myślenia i zachowania w chwili obecnej, doświadczając „na bieżąco”.

Stąd tak istotnym elementem z punktu widzenia założeń terapii poznawczo-behawioralnej jest budowanie wglądu we własne myśli, emocje i zachowania, szczególnie te destrukcyjne, ponieważ dzięki temu mamy możliwość uchwycenia dysfunkcyjnego mechanizmu rządzącego nami oraz sposobność do jego weryfikacji w oparciu o fakty, zachodzące związki przyczynowo – skutkowe. Istnieje wiele technik i interwencji poznawczych wykorzystywanych w procesie terapeutycznym, które mają na celu zmianę sposobu myślenia na bardziej zrównoważony i adekwatny do okoliczności oraz sytuacji, w których uczestniczymy. W konsekwencji intensywność doświadczanych negatywnych emocji ulegnie znacznemu obniżeniu, co w istotnym stopniu przekłada się na gotowość do wypróbowania oraz uczenia się innych sposobów reakcji i zachowań, które będą bardziej dopasowane i przystosowawcze. Jest to możliwe poprzez aktywne uczestnictwo w szczegółowo planowanych w terapii eksperymentach w gabinecie i w życiu codziennym.

Oczywiście to wcale nie oznacza, że przeszłe doświadczenia oraz relacje z osobami bliskimi i znaczącymi są w terapii pomijane. Zdarzają się momenty, gdzie terapeuta powraca do wątków z przeszłości i poddaje analizie, ponieważ mają one bardzo istotny wpływ na ukształtowanie się przekonań o sobie, innych i świecie, wyznawane wartości, zasady i reguły, które w znacznym stopniu organizują sposób myślenia, doznawane emocje i sposób zachowania w sytuacjach, z którymi przychodzi nam się zmagać. Zdarza się też tak, że w pewnym momencie terapii dyskusja przeszłych wydarzeń i relacji staje się jej głównym elementem, o ile życzy sobie tego pacjent. Jest to spójne z założeniem, że terapeuta jest specjalistą w zakresie posiadanej wiedzy na temat specyfiki zaburzeń psychicznych oraz metod leczenia, pacjent natomiast posiada ogromną wiedzę odnoszącą się do własnych kompetencji, zasobów, ograniczeń, oczekiwań oraz potrzeb. Stąd bardzo istotnym elementem pracy w terapii poznawczo-behawioralnej jest konstruowanie przez pacjenta, przy pomocy terapeuty, celów terapii prowadzących do pożądanej zmiany, wraz z opracowaniem strategii dążenia do ich osiągnięcia. Oczywiście formułowany cel, aby mógł być wyznacznikiem skuteczności terapii, dobrze, aby był mierzalny, jasny, konkretny, dostosowany do możliwości. Dzięki temu możemy monitorować postępy pacjenta w terapii, wzmacniać sukcesy, wydobywać zasoby i mocne strony.